Brede samenwerking voor terugdringen nitraat in grondwater-beschermingsgebieden

LTO, Interprovinciaal Overleg, de vereniging van waterbedrijven Vewin en de ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur en Waterstaat hebben de handen ineen geslagen en een bestuursovereenkomst gesloten om de uitspoeling van nitraat in grondwaterbeschermingsgebieden terug te dringen. Doel van de overeenkomst is om in ca. 40 grondwaterbeschermingsgebieden de waterkwaliteit zodanig te verbeteren dat voldaan wordt aan de wettelijke norm voor nitraat. De bestuursovereenkomst treedt op 1 januari 2018 in werking.

Op basis van de Nitraatrichtlijn geldt een streefwaarde van 50 mg/l nitraat in grondwater. Bij veel grondwaterwinningen, waar water opgepompt wordt om drinkwater van te maken, wordt nu te veel nitraat aangetroffen. Berekeningen laten zien dat in ca. 40 grondwaterbeschermingsgebieden de nitraatnorm in het uitspoelingswater uit de wortelzone op termijn wordt overschreden of dreigt te worden overschreden. Met het huidige generieke beleid wordt de kwaliteit van het grondwater verbeterd, maar nog niet overal voldoende. Extra inzet is nodig. Daarbij is niet gekozen voor aanscherpen van regels, maar voor een benadering gebaseerd op beter bodembeheer en vakmanschap van de boer.

De afspraken moeten niet alleen leiden tot een betere waterkwaliteit maar passen ook in een goede landbouwpraktijk en helpen grondgebruikers bij het behalen van positieve financiële bedrijfsresultaten. Afgesproken is onder meer dat per gebied gezamenlijk geanalyseerd wordt hoe hoog nitraatconcentraties zijn, wat de oorzaken daarvan zijn en welke maatregelen genomen worden om deze concentraties te verlagen. Samen met boeren wordt nagedacht over hoe dagelijkse werkzaamheden en bewerking van het land anders kunnen, zodat de nitraatnormen worden gehaald en daarnaast goede bedrijfsresultaten bereikt kunnen worden. Vanuit het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer ondersteunen bedrijfsadviseurs de boer in het implementeren van maatregelen die passend zijn voor het bedrijf.

Er wordt daarbij voortgebouwd op succesvolle lopende initiatieven in de regio zoals Vruchtbare Kringloop in Gelderland en Boeren voor Drinkwater in Overijssel, waarbij de nitraatuitspoeling is verminderd en de gewasopbrengsten zijn toegenomen. In deze projecten werken provincies, landbouworganisaties en de drinkwatersector al succesvol samen. Ook in Noord-Brabant en Limburg heeft een gezamenlijke aanpak tot een verbetering van de waterkwaliteit geleid. Ambitie is om deze succesvolle projecten verder uit te bouwen over de 40 gebieden.

De overeenkomst is een onderdeel van het 6e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. De aanpak is vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Regelmatig zal de voortgang worden geëvalueerd, voor het eerst in 2019. Bij onvoldoende voortgang dreigt alsnog aanscherping van regels. Begin 2018 wordt bekend in welke gebieden de aanpak van start gaat.

'Aanvullende aanpak nitraatuitspoeling uit agrarische bedrijfsvoering in specifieke grondwaterbeschermingsgebieden'

• Nitraatrichtlijn
• 6e Actieprogramma Nitraatrichtlijn