Om het waterbeheer betaalbaar te houden, is het nodig om de financiering van het waterbeheer toekomstbestendig en duurzaam te maken. Het stelsel blijft bestaan alleen door toekomstige ontwikkelingen is er aanleiding om binnen het bestaande stelsel te kijken waar nog verbeteringen mogelijk zijn. Minister Schultz (Infrastructuur en Milieu) gaat samen met Vewin en de andere partners van het Bestuursakkoord Water bekijken waar verbeteringen zitten.
Bijvoorbeeld hoe op langere termijn principes als ‘gebruiker, vervuiler, veroorzaker, belanghebbende betaalt’ nog beter toegepast wordt in de financiering van het waterbeheer. Hierbij wordt breed bekeken wie de vervuiler is. Zo wordt vervuiling van bijvoorbeeld nutriënten, mest, geneesmiddelen, gewasbeschermingsmiddelen etc. nu niet belast, terwijl zij een behoorlijke belasting vormen voor de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater. Drinkwaterbedrijven en waterschappen moeten hun zuiveringsinspanningen verhogen of eerder in de keten bronmaatregelen bekostigen, waardoor de drinkwaterprijs stijgt en de kosten voor zuivering hoger worden.
Ook nieuwe stoffen zoals medicijnresten, hormonen en microplastics leveren een knelpunt op voor de waterkwaliteit. Drinkwaterbedrijven en waterschappen moeten veel inspanning leveren om de stoffen uit het water te halen. Voor de andere partijen zoals de gebruiker of producent bestaan er nu niet tot nauwelijks financiële prikkels om te investeren in preventie.
Ook met de te verwachten klimaatveranderingen kunnen lokaal aanvullende maatregelen nodig zijn voor onttrekking en gebruik van zoetwater. Daarbij betrekt Schultz de initiatieven uit de beleidsimpuls waterkwaliteit en zoetwater, inclusief ketenaanpak medicijnen, naar aanleiding van de motie van het lid Jacobi (PvdA). Ook pakt ze het lopende onderzoek naar de modernisering en verduurzaming van de zuiveringsheffing binnen dit bredere kader op.
De OESO oordeelt in haar -rapport “Watergovernance in the Netherlands: fit for the future” positief over het Nederlandse waterbeheer. Zij concludeert dat Nederland gezien wordt als een mondiale referentie op het gebied van waterbeheer, tegen relatief lage kosten. Voor de lange termijn is er een aantal uitdagingen om het bekostigingssysteem duurzaam en toekomstbestendig te maken. Twijnstra-Gudde en Tauw hebben een rapport opgesteld met een beschrijving van de huidige bekostiging in het Nederlandse waterbeheer en van toekomstige ontwikkelingen die invloed op deze bekostiging kunnen hebben. De BAW partners hebben vastgesteld dat het rapport een goede feitenbasis bevat en voldoende basis voor de discussie biedt.