Waterspiegel nr. 4 - 2021

Jaarlijks publiceert Vewin bij de start van het parlementaire jaar op Prinsjesdag de Lobby-agenda. Dit jaar benadrukt Vewin hierin haar oproep aan het nieuwe kabinet voor een watertransitie. Goed drinkwater, 24/7 uit de kraan, lijkt vanzelfsprekend, maar is het niet. De watertransitie moet gericht zijn op een klimaatrobuust systeem dat de toekomstige waterbeschikbaarheid én waterkwaliteit verzekert.

‘De Europese lidstaten doen te weinig om de doelen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) op tijd te halen’: dat is de conclusie van het rapport ‘The final sprint for Europe’s rivers’, dat het Wereld Natuur Fonds (WWF) en Natuurmonumenten (NM) – samen met andere Europese natuurbeschermingsorganisaties – hebben uitgebracht over de nieuwe stroomgebiedbeheerplannen. Wat zijn volgens deze natuurorganisaties de grootste uitdagingen op het gebied van waterkwaliteit in de komende jaren?

Vewin heeft in de tweede helft van september een zienswijze ingediend op het Ontwerp Nationaal Water Programma en bijbehorende stroomgebiedbeheerplannen voor de periode 2022-2027, die ter inzage liggen. De maatregelen in deze plannen moeten, samen met die uit het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn dat tot half oktober ter inzage ligt, het tijdig halen van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027 verzekeren. Dit betreft ook grond- en oppervlaktewater bestemd voor drinkwaterproductie.

Op het gebied van waterkwaliteit blijven de provincies werken aan het behalen van de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) in 2027. De grootste uitdagingen zijn de meststoffen en resten van gewasbeschermingsmiddelen, afkomstig vanuit de landbouw. Maar de waterkwaliteit van het oppervlakte- en grondwater kent ook nieuwe(re) uitdagingen, zoals opkomende stoffen, PFAS, microplastics en medicijnresten.

De drinkwatersector moet de komende jaren fors meer – tot 60% extra – investeren om de kwaliteit en beschikbaarheid van drinkwater te kunnen blijven garanderen. Om dit te kunnen financieren, moeten de drinkwaterbedrijven meer inkomsten genereren, mede vanwege de huidige scherpere eisen van financiers op de (inter)nationale kapitaalmarkt. De wettelijke WACC-limiet belemmert dat. Maar er zijn oplossingen mogelijk.

Deze 349 heipalen vormen de basis voor het vernieuwde zuiveringsstation De Put in Nieuw-Lekkerland. Met de bouw van dit station realiseert Oasen één van haar grootste projecten in decennia. De gebruikte zuiveringstechniek zal zijn gebaseerd op reverse osmosis ofwel membraanfiltratie. De toepassing van deze techniek helpt Oasen voorbereid te zijn op de toekomst. Het streven is om het nieuwe station eind 2022 draaiende te hebben.

Ook drinkwaterbedrijven gebruiken energie, bijvoorbeeld voor het oppompen, zuiveren en distribueren van water. Dat was voor het Limburgse drinkwaterbedrijf WML enkele jaren geleden reden om te onderzoeken hoe er zelf energie kan worden opgewekt. Het resultaat: WML is de trotse eigenaar van twee windturbines en mag zich nu klimaatneutraal noemen.

Het Deltaprogramma 2022 is op Prinsjesdag aangeboden aan de Tweede Kamer. De afgelopen zomers hebben laten zien dat Nederland voor grote uitdagingen staat om ook in de toekomst in voldoende zoetwater van goede kwaliteit te voorzien. De recente inzichten over zeespiegelstijging, klimaatverandering en bodemdaling onderstrepen de urgentie van deze opgave.

Op 18 december 2020 hebben het Europees Parlement en de Europese Raad in Straatsburg overeenstemming bereikt over de herziening van de Europese Drinkwaterrichtlijn. Dat betekent ook dat de Nederlandse wetgeving op het gebied van drinkwater moet worden aangepast.

Volgens de Nitraatrichtlijn mag de nitraatconcentratie in grondwater de grens van 50 mg/l niet overschrijden. Verschillende onderzoeken (KWR 2019, PBL en RIVM 2020) tonen dat een deel van het grondwater in winningen voor drinkwaterproductie nog steeds te hoge concentraties nitraat bevat.