Commissiedebat Mestbeleid

Het recente (concept) besluit van de Europese Commissie inzake de Nederlandse derogatie van de Nitraatrichtlijn onderstreept dat er in ons land nog veel moet gebeuren om de belasting met nitraat terug te dringen en de waterkwaliteit te verbeteren. Dat geldt zeker ook voor een groot deel van de grondwaterbronnen voor ons drinkwater. Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de uitwerking daarvan in gebiedsprogramma’s bieden volgens de drinkwatersector een uitgelezen kans om deze waterkwaliteitsproblemen op te lossen.

Doelen nitraat in drinkwaterbronnen niet binnen bereik

Voor de drinkwatersector zijn een goede beschikbaarheid en kwaliteit van de bronnen – grond- en oppervlaktewater – essentieel. Beide staan onder druk. Bij veel grondwaterwinningen is sprake van hardnekkige problemen die samenhangen met de belasting van drinkwaterbronnen door nitraat. Op het vlak van nitraat is eind 2017 een bestuursovereenkomst gesloten tussen LNV, IenW, IPO, LTO en Vewin. Deze heeft als doel om te zorgen dat in 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden (waar water wordt onttrokken voor drinkwaterproductie) de nitraatconcentraties in het ondiepe grondwater uiterlijk in 2025 blijvend onder de wettelijke norm van 50 mg/l zijn. Hiervoor is een (vrijwillige) gebiedsgerichte aanpak uitgewerkt, die gedeeltelijk resultaat heeft gehad. Naar verwachting wordt het doel in een groot deel van de gebieden echter niet bereikt.

Doorpakken in het NPLG

De ambitie van het kabinet is de doelen van de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn in 2027 te halen. Eerder is vastgesteld dat de maatregelen uit de nieuwe Stroomgebiedbeheerplannen en het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn daarvoor onvoldoende zijn. Vewin heeft daarom met waardering kennis genomen van het voornemen om het NPLG, en de voorziene uitwerking in gebiedsprogramma’s, ook te benutten voor het realiseren van de KRW-doelen, waaronder die voor drinkwaterbronnen. Volgens Vewin is dit dé voor de hand liggende route om door te pakken in de komende jaren en het probleem echt op te lossen.

Nitraatdoelen grondwaterbeschermingsgebieden verankeren in NPLG

Dat vereist dat de geformuleerde doelen op het vlak van nitraat in water worden opgenomen in de NPLG-brief, waarmee in oktober richting provincies nadere structurerende keuzes en (regionale) doelstellingen zullen worden aangegeven. Vervolgens moeten in de provinciale gebiedsprogramma’s maatregelen worden opgenomen waarmee de kwaliteitsdoelen bij drinkwaterbronnen aantoonbaar kunnen worden gehaald:

• Neem als Rijk de regie en stel heldere kaders. Geef de bescherming van drinkwaterbronnen prioriteit in het NPLG, o.a. door (grondwater)beschermingsgebieden een prioritaire status te geven. Merk deze aan als gebieden waar sprake is van een specifieke (KRW-)watergave die in 2027 gerealiseerd moet zijn;
• Veranker de bestaande doelen m.b.t. het verminderen van verontreiniging van drinkwaterbronnen met nitraat in het NPLG;
• Zorg dat in de gebiedsprogramma’s een samenhangend en afrekenbaar maatregelenpakket wordt opgenomen, gericht op het tijdig halen van de nitraat-doelen bij drinkwaterbronnen;
• Betrek de drinkwaterbedrijven aan de voorkant bij de nadere uitwerking in de provinciale gebiedsplannen;
• Stel provinciale gebiedsregisseurs aan specifiek voor drinkwaterbronnen, die zorgen dat het drinkwaterbelang een goede plek krijgt in elk gebiedsprogramma.

Download standpunt

• Mest
• NPLG
• Kaderrichtlijn Water / KRW