Stikstofaanpak en projecten drinkwatersector

De drinkwaterbedrijven hebben te maken met een toenemende watervraag door bevolkingsgroei, economische groei, en regionaal stedelijke uitbreiding. Uit onderzoek van Vewin blijkt dat alle drinkwaterbedrijven al voor 2030 meer productiecapaciteit nodig hebben. Bij drie van de tien bedrijven is zelfs per direct meer productiecapaciteit noodzakelijk. Het is absoluut niet zeker dat dit tijdig lukt.

Integendeel, drinkwaterbedrijven lopen tegen steeds meer juridische en bestuurlijke belemmeringen aan. In een aantal regio’s ontstaan zonder snelle aanvullende maatregelen op korte termijn problemen met het verzekeren van de drinkwatervoorziening. Bij het uitblijven van actie zullen die knelpunten in steeds meer gebieden optreden.

De drinkwaterbedrijven zetten zich in om bewust en zuinig waterverbruik te bevorderen, en stellen vanuit hun leveringsplicht alles in het werk om overal drinkwater te kunnen blijven leveren. Maar zij kunnen dat zeker niet alleen. Het voorkómen van knelpunten vraagt een actievere invulling door alle overheden van de wettelijk verankerde zorgplicht voor de openbare drinkwatervoorziening. De leveringszekerheid van drinkwater kan niet in het gedrang komen. Drinkwaterbedrijven moeten dus de ruimte krijgen – o.a. in termen van vergunningen en stikstof – om hun investeringen in de benodigde omvang en het noodzakelijke tempo uit te voeren.

Begin november heeft de Raad van State uitspraak gedaan over de bouwvrijstelling voor stikstof bij werken, deze mag niet meer worden toegepast omdat deze in strijd is met de Habitatrichtlijn. Deze uitspraak heeft enorme gevolgen voor de drinkwaterbedrijven. In de bouwvrijstelling van juni 2021 was expliciet vastgelegd dat ook ‘drinkwaterinfrastructuur zoals waterleidingen, pompstations en winputten’ onder de reikwijdte van de vrijstelling viel. De bouwvrijstelling heeft een zeer positieve uitwerking gehad voor de drinkwatersector. Nu deze is vervallen, dreigen kostenstijgingen en veel vertragingen of zelfs uitstel van uitvoeringsprojecten. Dat hangt ook samen met het feit dat productielocaties en bijbehorende (transport)infrastructuur van drinkwaterbedrijven vaak in of dichtbij Natura2000 gebieden zijn gelegen. Stikstofuitstoot die gepaard gaat met de uitvoering van projecten heeft dan snel impact. Daar staat tegenover dat de stikstofuitstoot van deze projecten doorgaans niet hoog is en voor een groot deel beperkt blijft tot de bouwfase. Uitstel of afstel van projecten leidt onvermijdelijk tot risico’s voor de leveringszekerheid van drinkwater.