Stoffenlijsten Grondwaterrichtlijn en Richtlijn Prioritaire Stoffen

De Europese Commissie (EC) heeft wetsvoorstellen gepubliceerd voor de herziening van de lijsten van verontreinigende stoffen voor grond en oppervlaktewater in de Grondwaterrichtlijn (GWR) en de KRW Richtlijn Prioritaire Stoffen. De EC stelt voor om nieuwe medicijnresten (hormoonverstoorders, pijnstillers en antibiotica), pesticiden en een selectie van PFAS stoffen op te nemen in deze stoffenlijsten.

Medicijnresten, bestrijdingsmiddelen en stoffen die vrijkomen bij industriële lozingen (o.a. PFAS) zijn een groot risico voor de bronnen van de openbare drinkwatervoorziening. De drinkwaterbedrijven monitoren in hun bronnen honderden van deze stoffen en maken hoge kosten voor monitoring en zuivering. Opname van deze stofgroepen in de prioritaire stoffenlijsten van de Kader Richtlijn Water (KRW) inclusief de bijbehorende normen is dan ook belangrijk. De lijsten geven handvatten om de emissie van deze stoffen naar het milieu en bronnen voor drinkwater te verminderen. Lidstaten zijn verplicht om bij overschrijden van de prioritaire stoffennormen actie te ondernemen om emissies in te perken. Dit is in lijn met het Europese uitgangspunten van de bronaanpak.

Voor PFAS is de KRW een waardevol instrument om de emissies naar het milieu te verminderen, maar vanuit het Europese voorzorgsprincipe was het beter geweest deze stofgroep bij introductie op de Europese markt (REACH) te beoordelen en volledig te verbieden. PFAS zit inmiddels in voedsel, lucht, stof en (drink)water. Daarom pleiten Vewin en de waterschappen dan ook voor een Europees totaalverbod. Voor de herziening van de lijsten van verontreinigende stoffen in de Grondwaterrichtlijn (GWR) en de KRW Richtlijn Prioritaire Stoffen is het belangrijk dat concrete en ambitieuze afspraken worden gemaakt over het op korte termijn treffen van de maatregelen die uiteindelijk moeten leiden tot doelbereik. Vewin pleit er daarom voor dat vóór 2027 de acties genomen worden die (aantoonbaar) leiden tot doelbereik.

De Europese Commissie heeft in september 2022 in haar Environmental Implementation Review (EIR), de implementatie van de milieuwetgeving door de lidstaten geëvalueerd. In het rapport over Nederland wordt geconcludeerd dat de KRW waterkwaliteitsdoelen nog ver uit zicht zijn. Extra inzet op het beperken van emissies is daarom hard nodig. Het huidige voorstel om extra te focussen op medicijnresten, pesticiden en PFAS, en het voorstel om hier strenge normen aan te verbinden, zal het halen van de Europese KRW doelen dichterbij brengen. Vanwege de stroomgebiedsvisie en het grensoverschrijdende karakter van zowel de Rijn als de Maas (beiden bronnen voor drinkwater) ondersteunt Vewin het voorstel om op Europese niveau normen vast te leggen (Annex 1).

Om daadwerkelijk effect te hebben op de waterkwaliteit moeten de prioritaire stoffen lijsten doorwerken in EU en nationale wetgeving op het gebied van industriële emissies, huishoudelijk afvalwater, gewasbeschermingsmiddelen (zowel toelating als gebruik) en chemische stoffen (REACH). Om te volgen of dit snel genoeg gaat pleit Vewin voor een 3 jaarlijkse voortgangsrapportage en monitoring op implementatie en resultaten.