Stikstofplannen kabinet tonen urgentie verbeteren waterkwaliteit, maar zijn onvoldoende expliciet over beschermen drinkwaterbronnen

Het kabinet presenteerde op 10 juni in de startnotitie van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) de hoofdlijnen van de aanpak om de stikstofuitstoot in Nederland fors te verlagen. Via het NPLG moeten volgens het kabinet de doelen op het gebied van natuur, stikstof, bodem, water en klimaat ‘onontkoombaar’ worden gehaald. Volgens Vewin biedt het NPLG een goede kans om de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW) voor drinkwaterbronnen uiterlijk in 2027 te kunnen halen, maar maakt het kabinet bij deze start nog onvoldoende duidelijk dat er ook een urgente opgave is om de waterkwaliteit bij de bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het Rijk moet daarom volgens Vewin voor deze gebieden aan de provincies meegeven dat het halen van de KRW-doelen een belangrijke randvoorwaarde is die opgenomen moet worden in de provinciale gebiedsplannen.

Bescherming drinkwaterbronnen expliciet opnemen in NPLG als belangrijke structurerende keuze

In de startnotitie formuleert het Rijk de hoofdlijnen van het NPLG. Het NPLG werkt kerndoelen op het gebied van natuur, stikstof, bodem, water en klimaat verder uit tot (regionale) doelen (het ‘wat’) en structurerende keuzes (het ‘hoe’). Die geven richting aan de brede gebiedsprogramma’s van de provincies. Uit de startnotitie komt de noodzaak voor actie om de waterkwaliteit en -kwantiteit te verbeteren en de KRW-doelen te halen goed naar voren, maar de startnotitie is vervolgens nog vaag over de wijze waarop dit zou moeten gaan gebeuren. Bij de belangrijkste structurerende keuzes die het kabinet voorstelt komen drinkwaterbronnen namelijk niet aan de orde. Dit moet wat Vewin betreft anders: drinkwaterbronnen moeten expliciet opgenomen worden in het NPLG als gebieden met een specifieke (KRW-)wateropgave die in 2027 gerealiseerd moet zijn. De urgentie is hiervoor namelijk groot.

Kwaliteit bronnen voor drinkwater onder toenemende druk

De kwaliteit van de drinkwaterbronnen staat in toenemende mate onder druk en is de afgelopen jaren niet significant verbeterd. Verontreinigingen afkomstig uit de landbouw, industrie en huishoudens zorgen ervoor dat de kwaliteit van drinkwaterbronnen eerder slechter wordt. Het uiterlijk in 2027 bereiken van de afgesproken doelen uit de Europese Kaderrichtlijn Water is daardoor ernstig in gevaar. Behalve de KRW-doelen zijn er ook andere bestaande concrete doelen afgesproken, die al eerder moeten zijn behaald, zoals het terugdringen tot nagenoeg nul van de normoverschrijdingen door bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater bestemd voor de drinkwaterproductie en de doelen met betrekking tot het terugbrengen van de nitraatbelasting in grondwaterbeschermingsgebieden. Volgens Vewin moeten ook deze doelen op het gebied van het verminderen van verontreiniging van drinkwaterbronnen met nitraat en bestrijdingsmiddelen in het NPLG opgenomen worden.