De Europese Commissie heeft aangegeven nu geen concrete maatregelen te zullen nemen om innamestops van rivierwater voor de productie van drinkwater te voorkomen. Dit blijkt uit antwoorden van de Commissie op de oproep om spoedig maatregelen te nemen eind vorig jaar door Europarlementariër Anja Hazekamp (PvdD). Hazekamp deed haar oproep naar aanleiding van het de innamestop in november 2019 van Maaswater door de drinkwaterbedrijven WML, Dunea en Evides. Deze stop werd veroorzaakt door een te sterke verontreiniging van de Maas met het bestrijdingsmiddel prosulfocarb, dat in België in de Maas terecht kwam.
Hazekamp vindt de grote hoeveelheid noodzakelijke innamestops per jaar van rivierwater voor de drinkwaterproductie onacceptabel. Zij riep daarom de Commissie op om spoedig maatregelen te nemen tegen de vervuiling van de bronnen voor drinkwater door bestrijdingsmiddelen en andere chemische stoffen. Ook vroeg ze aan de Europese Commissie of het grote aantal overschrijdingen van normen voor verschillende stoffen geen reden is om de lidstaten tot de orde te roepen om ze verantwoordelijkheid te laten nemen voor het voorkomen van verontreiniging van het grond- en oppervlaktewater.
De Commissie geeft in antwoord op de vragen aan niet de noodzaak te zien om nu concrete maatregelen voor te stellen. In plaats daarvan wijst de Commissie op de verplichting uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) om bij de aanpak van grensoverschrijdende verontreiniging samen te werken in internationale stroomgebiedsdistricten, in zogenoemde Stroomgebiedsbeheerplannen (SGBPs). De Commissie verwijst hiervoor naar de evaluatie van het laatste Stroomgebiedsbeheerplannen uit begin 2019, waarin aan lidstaten aanbevelingen zijn gedaan om maatregelen te treffen voor het verminderen van verontreinigingen en drinkwater te beschermen. Ook geeft de Commissie aan dat lidstaten volgens een bepaling in de KRW al melding moeten maken van het niet halen van kwaliteitsdoelen door grensoverschrijdende vervuiling. De Commissie wijst er daarnaast op dat de KRW in algemene zin fit for purpose is en dat de Drinkwaterrichtlijn, waarvan de herziening bijna voltooid is, de bescherming van drinkwaterbronnen zal verbeteren door een risicobenadering van bron tot kraan.
Anja Hazekamp vindt de reactie van de Europese Commissie teleurstellend. “De Europese Commissie verwijst in haar antwoorden naar de vernieuwde drinkwaterrichtlijn, maar die gaat vooral over het monitoren en zuiveren van drinkwater. Dat zijn belangrijke aspecten, maar nóg belangrijker is dat drinkwater – grond- en oppervlaktewater – daadwerkelijk goed beschermd wordt bij de bron. Nog altijd wordt vervuiling door landbouwgif, (nieuwe) chemische stoffen, medicijnresten en andere stoffen onvoldoende tegengegaan; bestaande regels om waterbronnen te beschermen, zoals de Kaderrichtlijn Water, worden niet nageleefd. Alle EU-lidstaten moeten hun verantwoordelijkheid nemen om grond- en oppervlaktewateren te beschermen. En als ze dat niet doen heeft de Europese Commissie de taak om ze daarop aan te spreken. Het is erg teleurstellend dat de nieuwe Eurocommissaris van Milieu, Virginijus Sinkevičius, hier niet duidelijker over is. Daarnaast moet de Europese Commissie stoppen met het goedkeuren van landbouwgif en chemische stoffen die schadelijke effecten kunnen hebben voor mens, dier en milieu.”
Vewin vindt het antwoord van de Commissie niet toereikend en benadrukt dat meer maatregelen om de kwaliteit van drinkwaterbronnen te verbeteren absoluut noodzakelijk zijn. Vewin leest in de antwoorden van de Commissie dan ook dat het hoognodig is de KRW beter te implementeren, in het bijzonder voor de bescherming van drinkwaterbronnen. De recente ‘fitness check’ van de KRW toonde al aan dat op het vlak van bescherming van drinkwaterbronnen nauwelijks vooruitgang is geboekt. Voor een betere implementatie zullen ook afspraken met buurlanden moeten worden gemaakt om grensoverschrijdende verontreiniging aan te pakken.
De bescherming van drinkwaterbronnen moet volgens Vewin centraal staan en prioriteit krijgen in de internationale SGBPs, waarvan de laatste versie maatregelenprogramma’s voor de jaren 2022-2027 dit jaar voorbereid worden. Eerder riep de Tweede Kamer met een motie op tot het geven van prioriteit aan drinkwaterbronnen in de nieuwe plannen.
Daarnaast wil Vewin de evaluatie en eventuele herziening van de Europese regelgeving omtrent bestrijdingsmiddelen aangrijpen om concrete vermindering van de verontreiniging van water met bestrijdingsmiddelen te bereiken. De uitkomsten van de evaluatie belooft de Commissie voor dit voorjaar. Bij de komende evaluatie van de Richtlijn duurzame toepassing van gewasbeschermingsmiddelen moet het belang van drinkwaterbronnen meegenomen worden om de negatieve impact van bestrijdingsmiddelen terug te dringen.
Lees meer over de standpunten van Vewin over de Kaderrichtlijn Water en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in deze position papers: Standpunt Kaderrichtlijn Water (KRW)