Tweede Kamer debatteert over Kaderrichtlijn Water: juridische uitzonderingen of extra maatregelen?

Op 26 maart vond in de Tweede Kamer het Commissiedebat Water plaats. Kamerleden gingen daarbij in debat met minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) én met elkaar. Hierbij werd gebalanceerd tussen extra maatregelen voor het verbeteren van de waterkwaliteit en juridische uitzonderingsmogelijkheden respectievelijk aanpassingen van de regelgeving.

Lozingen, vergunningen, bestrijdingsmiddelen

Verschillende Kamerleden gingen in op de noodzaak om de waterkwaliteit te verbeteren. Kostić (PvdD) benadrukte dat de vervuiling van het oppervlaktewater, bijvoorbeeld door PFAS, leidt tot miljarden aan kosten voor de burger, onder meert voor de drinkwatervoorziening. Gabriëls (GroenLinks-PvdA) benoemde de Maas, waar miljoenen mensen van afhankelijk zijn voor voor hun drinkwater. Grinwis (CU) vroeg snelheid te maken met het actualiseren van de lozingsvergunningen en illegale lozingen aan te pakken. Volgens Gabriëls moeten deze vergunningen ‘KRW-proof’ worden gemaakt, een oproep waar ook Buijsse  (VVD) zich bij aansloot. Gabriëls maakte zich ook  zorgen over de verslechtering van de kwaliteit van het grondwater en vroeg wanneer gestopt wordt met bestrijdingsmiddelen in grondwaterbeschermingsgebieden.

Juridische mogelijkheden

Aan de andere kant van het politieke spectrum in de Tweede Kamer werd gezocht naar juridische uitzonderingsmogelijkheden. Heutink (PVV) riep de minister op in Brussel te bepleiten dat het one-out-all-out principe van tafel gaat en geen juridische consequenties meer heeft. – Dit principe houdt in dat wanneer een waterlichaam op één van de gemeten aspecten niet voldoet aan de normen, het hele waterlichaam een onvoldoende scoort. –  Heutink waarschuwde voor een ramp over 18 maanden als geen enkel waterlichaam aan de eisen voldoet. Verder stelde hij dat onze buurlanden nalatig zijn in aanpak van waterkwaliteit.

Soepboer (NSC) erkende dat Nederland de doelen van de KRW niet haalt, maar benadrukte dat we desondanks onverminderd moeten blijven inzetten op schoon water. ‘Schoon water en de KRW zijn twee aparte dingen’, aldus Soepboer. Hij was wel voorstander van het zoeken naar uitzonderingsmogelijkheden, met name vanwege ubiquitaire stoffen – die niet meer geloosd worden maar nog veel voorkomen in het milieu – en vanwege het one-out-all-out principe. Ook benoemde hij de invloed van het buitenland, in het bijzonder België en Frankrijk, door de minister te vragen of in die landen grenswaarden voor PFAS bestaan.

KRW-doelen worden niet gehaald

Minister Madlener gaf aan dat het kabinet zijn best doet om de waterkwaliteit te verbeteren, maar erkende dat Nederland niet alle doelen gaat halen. Hij liet weten dat het ministerie juridisch op een rij gaat zetten welke risico’s het bedrijfsleven gaat lopen. Wat betreft PFAS bekijkt het ministerie de mogelijkheden van een lozingsverbod. Volgens de minister is de uitstoot van PFAS  al spectaculair gedaald. De zorgen van de Kamer over het grondwater deelde de minister, hij gaat meer aandacht geven aan het saneren van puntbronnen en wil strenger omgaan met grondwateronttrekkingen. Wat betreft de toelating van bestrijdingsmiddelen en de afstemming met de KRW gaat hij samen met de minister van LVVN eind mei de Tweede Kamer informeren. Soms zijn er geen alternatieven en zijn deze voor de boeren echt nodig.

Ruimtelijke Ordening

Gabriëls vroeg ook aandacht voor de komende Nota Ruimte en pleitte voor een duidelijke plek daarin voor water en specifiek voor de drinkwaterwinning. Ook NSC vroeg om voldoende ruimte voor drinkwaterwinningen in de Nota Ruimte. De minister gaf aan dat hierover met de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) wordt gesproken. Gezien de diverse functies is dat behoorlijk complex.

Op de vraag van Grinwis over mogelijke nieuwe spaarbekkens verwees de minister naar PWN met de plannen voor een spaarbekken in het IJsselmeer en naar Dunea met de duinen.

Actieprogramma beschikbaarheid drinkwaterbronnen

Heutink vroeg, wat betreft nieuwe vergunningen voor de drinkwatervoorziening, hoeveel er zijn afgegeven. Ook vroeg hij aandacht voor het veilig houden van de drinkwaterinfrastructuur.

Grinwis vroeg de minister hoe het staat met de drinkwaterbeschikbaarheid en wanneer hij het eerste lintje gaat doorknippen. De minister kondigde aan op 14 april bij het zuiveringsstation Kamerik van Oasen dat lintje te gaan doorknippen.

De minister gaf aan dat de drinkwaterbedrijven qua vergunningen geen kwantitatieve gegevens beschikbaar hebben. Via het Actieprogramma beschikbaarheid drinkwaterbronnen vraagt hij na wat de status is. De minister volgt het Actieprogramma, samen met IPO en Vewin, zowel landelijk en lokaal, nauwgezet. Hij gaf aan dat de drinkwaterbedrijven en de provincies hard aan het werk zijn met maar liefst 70 projecten in de regio.

Dreigingen, cyber security en belasting

De minister onderstreepte het belang van de bescherming van vitale sectoren, zoals de drinkwatersector, vanwege dreigingen. Ook gaf hij aan dat er wetgeving komt over cybersecurity, de sector is zelf verantwoordelijk voor de beveiliging tegen digitale dreigingen.

Tot slot gaf de minister aan dat de (nieuwe) Belasting op Leidingwater voor grootverbruikers bij de Voorjaarsnota op tafel ligt.