CD Leefomgeving – 24 april 2025

Emissies van stoffen: probleem voor de bronnen van drinkwater

Bodemverontreinigingen en lozingen leiden regelmatig tot problemen voor de bronnen van ons drinkwater. Beide vergroten de uitdaging die Nederland heeft met het tijdig bereiken van de doelen van de Kaderrichtlijn Water uiterlijk 2027 en dwingen de drinkwaterbedrijven tot steeds grotere zuiveringsinspanningen. Een verbod op het gebruik van secundaire bouwstoffen in grondwaterbeschermingsgebieden, actuele en volledige informatie over lozingen en Europees afgestemde regelgeving rond PFAS zijn noodzakelijk om ook in de toekomst voldoende en veilig drinkwater te kunnen leveren.

Verbied gebruik risicovolle secundaire bouwstoffen in grondwaterbeschermingsgebieden

Steeds vaker worden ‘secundaire bouwstoffen’ opnieuw gebruikt. Denk aan staalslakken, Thermisch Gereinigde Grond (TGG) en Beaumix. Opgewerkt afval waarvan het RIVM heeft vastgesteld dat de toetsingskaders verouderd zijn, en dat ze in de praktijk toch ongewenste milieueffecten veroorzaken. Vewin pleit daarom voor terughoudendheid in het gebruik en bepleit vanuit het voorzorgsprincipe een verbod op het gebruik van deze secundaire grondstoffen in grondwaterbeschermingsgebieden als niet onomstotelijk is vastgesteld dat er geen risico is voor het milieu en het grondwater.

Verbied gebruik risicovolle secundaire bouwstoffen in grondwaterbeschermingsgebieden en hanteer het voorzorgsprincipe.

Aarhus: verbeter toegang tot milieu-informatie en benoem drinkwaterbedrijven expliciet als participant

Op basis van de kritiek van het Hof van Justitie (HvJ EU) op de Nederlandse implementatie heeft de Universiteit Utrecht het rapport ‘Naar een robuuste implementatie van het Verdrag van
Aarhus’ uitgebracht. Vewin onderschrijft de vaststelling dat het in Nederland ontbreekt aan een transparant en volledig overzicht van milieu-informatie zoals lozingen. Meermalen is vastgesteld dat overheden en omgevingsdiensten te weinig capaciteit hebben om hun taken rond Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) naar behoren uit te voeren en tot een volledig en actueel overzicht te komen. Vewin pleit ervoor dat de omgevingsdiensten voldoende worden toegerust om uiterlijk in 2027 wél een volledig overzicht te hebben van alle lozingen van PFAS en ZZS- stoffen op oppervlaktewater. Tevens steunt Vewin het voorstel van de Universiteit Utrecht om de beslistermijn voor verzoeken om toegang tot milieu-informatie via de Woo te beperken tot 2 maanden en om belanghebbenden zoals drinkwaterbedrijven bij lozingen, al bij de aanvraag actief te betrekken als participant.

• Zorg voor een integraal overzicht van alle lozingen van PFAS en ZZS stoffen op oppervlaktewater, uiterlijk in 2027;
• Maak milieu-informatie rond lozingen beter inzichtelijk en beperk de beslistermijn Woo tot 2 maanden;
• Betrek drinkwaterbedrijven actief als participant bijhet opstellen van lozingsvergunningen.

Europese aanpak PFAS

Het Europees Milieuagentschap (EEA) publiceerde in december 2024 een overzicht van de PFAS vervuiling in Europese wateren. De bevindingen benadrukken de urgentie voor het zo snel mogelijk invoeren van een PFAS-totaalverbod in Europa. Vanwege het persistente en accumulerende karakter van PFAS is bronaanpak de enige manier om de blootstelling aan deze stofgroep voor mens en milieu te beperken. Een samenhangende regulering en normering van oppervlaktewater, grondwater en drinkwater op Europees niveau moet hieraan een belangrijke bijdrage leveren.

Vewin steunt dan ook het voorstel om PFAS toe te voegen aan de stoffenlijsten van de Grondwaterrichtlijn en de Richtlijn Prioritaire Stoffen binnen de Kaderrichtlijn Water. Daarnaast is het belangrijk dat bij de toelating van PFAS-houdende bestrijdingsmiddelen wordt getoetst aan de KRW en drinkwaternormen. Om de bronnen voor drinkwater te beschermen en te voldoen aan de KRW is het belangrijk dat de milieunormen voor PFAS minstens zo streng zijn als de drinkwaternormen.Vewin bepleit een zo snel en breed mogelijke implementatie van het Europese restrictievoorstel.

Vewin is blij met het verzoek van de Europese Commissie aan de WHO om de normering van PFAS voor drinkwater in de Drinkwaterrichtlijn tegen het licht te houden. Voorkomen moet worden dat er een veelheid van per lidstaat verschillende normen ontstaat.

• Baseer toekomstige normering van PFAS in drinkwater op het in gang gezette Europese traject;
• Zorg voor afstemming van de normen voor drinkwater op de Europese eisen aan grond- en oppervlaktewater.