RIVM-rapport GenX: drinkwater in Nederland veilig

RIVM/KWR hebben een rapport opgesteld naar aanleiding van de aanwezigheid van GenX in het drinkwater en drinkwaterbronnen in delen van Nederland. Het onderzoek bevestigt dat het drinkwater in heel Nederland veilig is. Concentraties GenX liggen ruim onder de richtwaarde van het RIVM. De Minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen heeft het rapport vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.

Uit het rapport van het RIVM blijkt dat GenX in zeer lage concentraties is aangetroffen in het drinkwater van drinkwaterbedrijven Oasen, Dunea en Evides Waterbedrijf. Dit maakten de bedrijven eerder dit jaar al bekend. De aangetroffen hoeveelheden zijn overal 5 tot 15 keer lager dan de door het RIVM opgestelde richtwaarde voor drinkwater, gericht op de volksgezondheid. Deze richtwaarde is 150 nanogram per liter (een nanogram is een miljardste gram). In het drinkwater van de overige zeven drinkwaterbedrijven is geen GenX-gerelateerde stof aangetroffen.
Ondanks dat drinkwaterbedrijven ervoor zorgen dat het drinkwater schoon en veilig is, vindt Vewin dat de bronnen voor drinkwater beter beschermd moeten worden. Het proces van vergunningverlening rondom lozingen moet beter en er moet meer transparantie komen over te lozen stoffen.

Het RIVM-rapport gaat ook in op de herkomst van GenX. Er worden verhoogde waarden GenX in de Maas aangetroffen, stroomopwaarts van de innamepunten van Dunea en Evides. Deze lijken niet te verklaren uit een lozing in het gebied van de Beneden-Merwede. Er lijkt sprake te zijn van een andere vervuilingsbron of vervuilingsbronnen, maar het rapport geeft hierover geen uitsluitsel. Rijkswaterstaat en de waterschappen Aa en Maas en De Dommel voeren momenteel een onderzoek uit naar een mogelijke andere bron van GenX. De aanwezigheid van GenX in het oppervlaktewater in Noord-Brabant heeft geen gevolgen voor het drinkwater in die regio, want hier wordt diep grondwater gebruikt als bron voor drinkwater.

Hoewelhet gaat om zeer lage hoeveelheden GenX staat voor Vewin buiten kijf dat deze chemische stof niet in drinkwater thuishoort. Daarom vindt Vewin dat drinkwaterbronnen beter beschermd moeten worden. Dat kan door chemische bedrijven te verplichten een actueel overzicht bij te houden van te lozen stoffen en het afvalwater continu te monitoren. Daarnaast moet het proces van vergunningverlening verbeterd worden. Er zijn heldere afspraken nodig tussen bevoegde gezagen over de rolverdeling bij lozingen, er moet meer aandacht komen voor capaciteit en kennisontwikkeling bij vergunningverleners, evenals meer aandacht voor het drinkwaterbelang bij vergunningverlening, zoals ook geconcludeerd wordt in een onderzoeksrapport van RHDHV.

GenX onderstreept voor Vewin wederom dat het belangrijk is in te zetten op schone bronnen (oppervlakte- en grondwater). De maatschappij als geheel produceert en gebruikt veel producten waarvoor veel verschillende chemicaliën nodig zijn. Tot nu toe kunnen nieuwe stoffen nog voor het overgrote deel uit het water gezuiverd worden bij de bereiding van drinkwater. Maar de drinkwatersector maakt zich zorgen over de toename van stoffen in bronnen. Drinkwaterbedrijven doen jaarlijks duizenden metingen en hebben een signaleringsfunctie waar het gaat om vervuiling van bronnen. Ze meten, signaleren, melden en wanneer nodig ondernemen ze direct actie om te zorgen dat het drinkwater dat uit de kraan komt goed is. Voor de bescherming van hun bronnen verwachten drinkwaterbedrijven ook actie van anderen. Bronbescherming is een milieuvraagstuk en een vraagstuk van volksgezondheid waarin het Rijk, andere overheden en bedrijfsleven een verantwoordelijkheid hebben.