STRONG stap in goede richting maar bescherming drinkwatergebieden nog niet voldoende

Op 11 juni is de definitieve Structuurvisie Ondergrond (STRONG) van de ministeries van IenW en EZK gepubliceerd. In STRONG is het spanningsveld verkend in de ondergrond tussen mijnbouwactiviteiten en drinkwatervoorziening. Vewin is tevreden dat mijnbouw niet is toegestaan in beschermingsgebieden en boringvrije zones voor bestaande waterwinningen maar vindt het onverstandig dat nog wel schuin geboord mag worden onder deze gebieden. Ook heeft de uitsluiting geen betrekking op door provincies aangewezen intrekgebieden.

Waterwinning is een zeer kwetsbare functie in de ondergrond en ongeveer 60% van al het drinkwater in Nederland wordt gemaakt uit grondwater. Extra voorzorg bij (nieuwe) ondergrondse functies is nodig, zeker als risico’s nog onvoldoende bekend zijn. Incidenten met bijvoorbeeld boringen voor zoutwinning en afvalwaterinjectie tonen aan dat het risico op grondwaterverontreiniging door lekkages bij mijnbouwactiviteiten niet uitgesloten is. Het voorzorgprincipe moet hier volgens Vewin leidend zijn.

Mijnbouw wordt in STRONG uitgesloten in bestaande grondwaterbeschermingsgebieden en boringvrije zones rond drinkwaterwinningen. Het schuin boren onder deze gebieden blijft ten onrechte nog wel toegestaan.
Ook zijn mijnbouwboringen wel toegestaan in en onder door provincies aangewezen intrekgebieden. Intrekgebieden zijn gebieden van waaruit het regenwater uiteindelijk ook in de bron terecht komt. Vewin vindt het onverstandig dat STRONG uitsluiting van deze potentieel verontreinigende activiteiten niet regelt.

In STRONG wordt aan provincies en drinkwaterbedrijven gevraagd aanvullende strategische grondwatervoorraden (ASV’s) aan te wijzen om ook in de toekomstige drinkwaterbehoefte te kunnen voorzien. Ook is gevraagd voor die gebieden beschermingsbeleid te formuleren. Provincies en drinkwaterbedrijven bekijken momenteel samen waar ze deze ASV’s het beste kunnen aanwijzen. Om risico’s voor de drinkwatervoorziening uit te sluiten is bij deze aanwijzing het uitgangspunt mijnbouw en gebieden voor de drinkwatervoorziening van elkaar te scheiden. Bij de aanwijzing wordt zo goed mogelijk rekening gehouden met ontwikkelingen in het ondergronds ruimtegebruik in het kader van de energietransitie om geen onnodige belemmeringen op te werpen.

Staatstoezicht op de mijnen constateerde in 2017 dat de (milieu)veiligheid van geothermie onvoldoende is geborgd. Vewin vindt dat er ook buiten de beschermingsgebieden voor de drinkwatervoorziening afdoende garanties moeten zijn om verontreiniging van het grondwater te voorkomen omdat dit water uiteindelijk de winningen bereikt. Daarvoor moeten aanvullende
technische eisen in regelgeving worden opgenomen om bijvoorbeeld lekkages van boorputten te voorkomen. Ook lozingen van vrijkomend productiewater in de bodem of op het oppervlaktewater mogen geen risico’s opleveren voor de drinkwatervoorziening. Verder dient altijd monitoring van het diepe grondwater voorgeschreven te worden. Zo kunnen eventuele lekkages van boorputten vroegtijdig gedetecteerd worden en kunnen maatregelen genomen worden om de drinkwatervoorziening te beschermen.

STRONG wordt onderdeel van de Nationale Omgevingsvisie. Het geformuleerde beleid voor de bescherming van de huidige en toekomstige drinkwaterwinning dient volgens Vewin ook doorwerking te krijgen in de Omgevingsvisies die provincies en gemeente opstellen.
​Lees de Structuurvisie Ondergrond ​