E​U-aanpak medicijnresten: stevige en meer concrete inzet nodig

Vewin wil dat Nederland zich op Europees niveau gaat inzetten voor een betere en meer transparante milieubeoordeling van geneesmiddelen en een voorzorgsnorm voor medicijnresten in drinkwaterbronnen. De Europese Commissie heeft in maart 2019 een mededeling gepresenteerd over de strategie van de EU voor geneesmiddelen in het milieu. Vewin vindt het een goede zaak dat de Commissie met een Europese strategie komt op dit terrein. De Commissie onderstreept de urgentie van de problematiek van medicijnresten in water en geeft aan dat inzet op acties op alle plekken binnen de keten van zorgsector tot afvalwaterzuivering nodig zijn. Dit ondersteunt de Nederlandse Ketenaanpak Medicijnresten uit Water. Vewin vindt de voorstellen van de Commissie op hoofdlijnen goede oplossingsrichtingen, maar wil een stevigere en meer concrete inzet op twee hoofdpunten die echt op EU-niveau aangepakt moeten worden: een betere en meer transparante milieubeoordeling en normering.
Wat betreft de milieubeoordeling vindt Vewin het essentieel dat:
1) milieugegevens over effecten op water en milieugedrag, zoals afbreekbaarheid, EU-breed openbaar worden gemaakt,
2) alsnog milieubeoordelingen plaatsvinden bij middelen die voor 2006 zijn toegelaten en
3) milieugegevens beter vindbaar zijn

Helaas zijn gegevens over de werkzame stoffen in geneesmiddelen en de beoordelingen over effecten op water nu slechts gedeeltelijk openbaar. Het EU-breed openbaar maken van deze gegevens zorgt ervoor dat drinkwaterbedrijven en waterbeheerders beter kunnen bepalen welke stoffen belangrijk zijn om te monitoren. Daarnaast kunnen dan bij de toelating, waar mogelijk, al emissiereducerende maatregelen worden aangegeven.

De Europese Commissie benoemt in de geneesmiddelenaanpak een aantal keer de relatie met de Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze richtlijn wordt momenteel geëvalueerd. De KRW stelt de doelen voor de waterkwaliteit in Europa. Gezien de urgentie van de problematiek die de Commissie aangeeft, vindt Vewin het belangrijk dat op EU-niveau een doel gesteld wordt voor medicijnresten in water. Aangezien medicijnresten niet thuishoren in drinkwaterbronnen is het nuttig om binnen de KRW een voorzorgsnorm voor medicijnresten vast te stellen, net zoals is gebeurd voor bestrijdingsmiddelen (0,1 microgram/liter) in drinkwaterbronnen. Dan is helder op welk resultaat de maatregelen om medicijnresten in water terug te dringen gericht zijn.

Medicijnresten vormen een groeiend probleem voor de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater. Resten van geneesmiddelen komen onder andere via urine en ontlasting in het riool en na gedeeltelijke zuivering in het rivierwater terecht en vormen zo een bedreiging voor de productie van drinkwater. In Nederland werken de Rijksoverheid en de waterschappen, drinkwaterbedrijven, gemeenten, de farmaceutische industrie en veel partijen uit de zorgsector al samen in een ketenaanpak om medicijnresten in oppervlakte- en grondwater terug te dringen. Dit is belangrijk omdat drinkwaterbedrijven oppervlakte- en grondwater gebruiken om er drinkwater van te maken. Naast de nationale aanpak is wat Vewin betreft actie op Europees niveau van belang: de aanvoer van rivieren uit andere landen beïnvloedt de kwaliteit van de Nederlandse wateren en een aantal acties kunnen het meest effectief op Europees niveau worden opgepakt.

De Tweede Kamer debatteert binnenkort over de aanpak medicijnresten, het onderwerp staat voor twee vergaderingen op de agenda. De eerste keer is op 12 juni zijn, tijdens het Algemeen Overleg Gezondheidsraad. De aanpak van medicijnresten staat ook bij het Algemeen Overleg Water op 20 juni op de agenda.