Tussenevaluatie KRW: meer aandacht nodig voor kwaliteit drinkwaterbronnen
Nieuws - 20 december 2024
Het RIVM heeft op 28 november de Nitraatrapportage 2024 gepubliceerd. Dit rapport beschrijft de ontwikkeling van de nitraatconcentraties in grond- en oppervlaktewater en de effecten van beleidsmaatregelen op de waterkwaliteit. Sinds 2012 is de waterkwaliteit niet structureel verbeterd. Op veel plekken bevat het grond- en oppervlaktewater nog te veel nitraat. Extra inzet is dus nodig om de doelen van de Nitraatrichtlijn te halen.
Het doel van de Nitraatrichtlijn is om de bronnen voor drinkwater te beschermen en om vervuiling van water door meststoffen uit agrarische bronnen te voorkomen. Het RIVM concludeert dat het zeer onwaarschijnlijk is dat het huidige beleid voldoende is om de doelen van de Nitraatrichtlijn te halen. Deze conclusie wordt bevestigd door verschillende onderzoeken van Wageningen Environmental Research en Deltares naar de toekomstige effecten van beleid. De Nitraatrapportage bevestigt de zorgen die Vewin heeft over de te hoge belasting met nitraat van grondwaterbronnen voor drinkwater. Het terugdringen van die belasting stagneert. Vewin bepleit extra actie op nationaal en regionaal niveau.
Nitraat bedreiging voor kwaliteit drinkwaterbronnen
Vooral op de zand- en lössgronden bevat het uitspoelingswater van landbouwbedrijven te veel nitraat. Een te hoge nitraatconcentratie in het grondwater zorgt voor problemen met de kwaliteit van lokale drinkwaterbronnen. Grondwater dat meer dan 50 milligram nitraat per liter bevat, is minder geschikt om drinkwater van te maken. In ongeveer 20 procent van de grondwaterwinningen zijn de stoffen nitraat, nikkel en sulfaat nu al, of mogelijk in de toekomst, een probleemstof. Nikkel en sulfaat kunnen vrijkomen als er te veel nitraat in het grondwater zit.
Meer inzet nodig
In een Bestuursovereenkomst nitraat is door LVVN, IenW, IPO, LTO en Vewin afgesproken dat in 34 kwetsbare grondwaterbeschermingsgebieden de nitraatconcentraties in het ondiepe grondwater uiterlijk in 2025 blijvend onder de norm van 50 mg/l moeten zijn. Hiervoor is een (vrijwillige) gebiedsgerichte aanpak uitgewerkt. Deze aanpak heeft gedeeltelijk resultaat gehad, maar uit onderzoek van KWR en CLM (2022) blijkt dat het doel in een groot deel van de gebieden met deze aanpak niet bereikt zal worden. Hiervoor zijn aanvullende maatregelen nodig die niet onder de aanpak van de bestuursovereenkomst vallen.
De verbetering van de kwaliteit van drinkwaterbronnen moet daarom prioriteit krijgen in het achtste Actieprogramma Nitraatrichtlijn dat wordt voorbereid. Dat geldt ook voor het alternatief voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Specifieke doelen voor het tegengaan van de verontreiniging van drinkwaterbronnen moeten als randvoorwaarde in deze gebiedsgerichte aanpak worden opgenomen. Het generieke (landelijke) beleid moet worden aangescherpt om de waterkwaliteitsdoelen bij drinkwaterbronnen (tijdig) te bereiken. En in gebiedsprogramma’s moet een samenhangend maatregelenpakket worden opgenomen, gericht op het tijdig halen van de KRW-doelen en specifieke doelen voor nitraat bij drinkwaterbronnen.